Pojęcie likwidacji pracodawcy w świetle art. 177 § 4 kodeksu pracy
Zgodnie z treścią art. 177 § 4 kodeksu pracy rozwiązanie przez pracodawcę umowy o pracę za wypowiedzeniem w okresie ciąży lub urlopu macierzyńskiego może nastąpić tylko w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy. Pracodawca jest obowiązany uzgodnić z reprezentującą pracownicę zakładową organizacją związkową termin rozwiązania umowy o pracę. W razie niemożności zapewnienia w tym okresie innego zatrudnienia, pracownicy przysługują świadczenia określone w odrębnych przepisach. Okres pobierania tych świadczeń wlicza się do okresu zatrudnienia, od którego zależą uprawnienia pracownicze.
Likwidacja pracodawcy nie jest przez przepisy kodeksu pracy w jakikolwiek sposób szczególnie uregulowana. W doktrynie nie ma pełnej jasności czy chodzi o sam fakt ogłoszenia likwidacji, czy o całkowitą likwidację, polegającą na zaprzestaniu prowadzenia działalności przez pracodawcę.
Jednak zgodnie ze stanowiskiem reprezentowanym zarówno w doktrynie, jak i orzecznictwie należy przyjąć, iż chodzi o pierwszą sytuację, czyli sam fakt ogłoszenia o otwarciu likwidacji. Proces likwidacji bowiem, podobnie jak upadłość, może trwać przez długi czas.
Dla zaistnienia przesłanki umożliwiającej rozwiązanie umowy z zachowaniem okresu wypowiedzenia w związku z likwidacją pracodawcy, wystarczy zatem samo „zarządzenie likwidacji”.
Aby można było mówić o likwidacji pracodawcy, pracodawca musi umieć wykazać się podjęciem czynności likwidacyjnych, które są wymagane i zgodne z przepisami kodeksu spółek handlowych. Przede wszystkim likwidacja musi być procesem zmierzającym do rozwiązania spółki i wykreślenia jej z Krajowego Rejestru Sądowego Rejestru Przedsiębiorców.
Zgodnie z treścią art. 272 kodeksu spółek handlowych rozwiązanie spółki następuje po przeprowadzeniu likwidacji, z chwilą wykreślenia spółki z rejestru. Stosownie do treści art. 274 kodeksu spółek handlowych otwarcie likwidacji następuje z dniem uprawomocnienia się orzeczenia o rozwiązaniu spółki przez sąd, bądź powzięcia przez wspólników uchwały o rozwiązaniu spółki lub zaistnienia innej przyczyny jej rozwiązania.
Likwidację prowadzi się pod firmą spółki z dodaniem oznaczenia „w likwidacji”. W czasie prowadzenia likwidacji spółka zachowuje osobowość prawną.
Likwidatorami są członkowie zarządu, chyba że umowa spółki lub uchwała wspólników stanowi inaczej. Jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej, likwidatorzy mogą być odwołani na mocy uchwały wspólników. Likwidatorów ustanowionych przez sąd tylko sąd może odwołać.
Co najważniejsze, zgodnie z treścią art. 277 kodeksu spółek handlowych, otwarcie likwidacji, nazwiska i imiona likwidatorów oraz ich adresy, sposób reprezentowania spółki przez likwidatorów i wszelkie w tym zakresie zmiany, należy zgłosić do sądu rejestrowego. Prawo i obowiązek dokonania zgłoszenia ma każdy z likwidatorów.
Co więcej likwidatorzy powinni ogłosić o rozwiązaniu spółki i otwarciu likwidacji, wzywając wierzycieli do zgłoszenia ich wierzytelności w terminie trzech miesięcy od dnia tego ogłoszenia. W toku otwartej likwidacji, likwidatorzy powinni zakończyć interesy bieżące spółki, ściągnąć wierzytelności, wypełnić zobowiązania i upłynnić majątek spółki (czynności likwidacyjne). Nowe interesy likwidatorzy mogą wszczynać tylko wówczas, gdy to jest potrzebne do ukończenia spraw w toku.
Jeżeli zatem w konkretnym przypadku nie została podjęta uchwała w przedmiocie likwidacji spółki, która jednocześnie powoływałaby likwidatorów, to uznać trzeba, że nie zostały dopełnione obowiązki określone w treści art. 277 kodeksu spółek handlowych, które stanowiłyby podstawę do rozwiązania za wypowiedzeniem umów o pracę zgodnie z treścią art. 177 § 4 kodeksu pracy, gdyż nie nastąpiła likwidacji pracodawcy.