Wady spółki z ograniczoną odpowiedzialnością rejestrowanej elektronicznie
1 stycznia 2012 roku weszła w życie nowelizacja Kodeksu spółek handlowych, która wprowadziła możliwość rejestrowania spółek z ograniczoną odpowiedzialnością przez Internet (tzw. spółki 24-godzinne). Rozwiązanie to umożliwia przedsiębiorcom założenie spółki „w jeden dzień”, dzięki czemu nie muszą czekać wiele tygodni na jej rejestrację. Wspólnicy, chcąc powołać nowe przedsiębiorstwo, powinni po kolei wpisać swoje dane w specjalnym formularzu, następnie podać dane spółki, w końcu sporządzić umowę. Warunkiem założenia spółki w powyższy mogą zawiązać wspólnicy, którzy korzystają z podpisu elektronicznego (nie jest wymagany bezpieczny podpis elektroniczny, weryfikowany za pomocą kwalifikowanego certyfikatu). Dzięki temu rozwiązaniu wspólnicy nie muszą już ponosić opłat związanych z ze sporządzeniem umowy spółki w formie aktu notarialnego. Pozostaje natomiast obowiązek wniesienia opłaty od wpisu i opłaty za ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.
Dotychczas powołanie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wymagało sporządzenia w formie aktu notarialnego umowy spółki lub aktu założycielskiego (w przypadku spółek jednoosobowych). Zgodnie z nowododanym art. 1571 KSH umowa spółki (akt założycielski) może być również zawarta przy wykorzystaniu wzorca umowy udostępnianego w systemie teleinformatycznym. Wspólnicy samodzielnie sporządzają umowę, według wzorca, ustalonego rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości (rozporządzenie z dnia 22 grudnia 2011 r. w sprawie określenia wzorca umowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością udostępnianego, Dz.U. Nr 299, poz. 1774). Wzorzec daje możliwość dokonania wyboru postanowień umowy, w ramach przewidzianych w rozporządzeniu wariantów. Wspólnicy mogą zadecydować o: ograniczeniu w zakresie zbycia udziałów, możliwości wypłacania przez spółkę zaliczki na poczet dywidendy w trakcie roku obrotowego, powołaniu rady nadzorczej, ograniczeniu prawa wspólników do indywidualnej kontroli działalności spółki, łącznej lub samodzielnej reprezentacji spółki przez członków zarządu. Można także postanowić, że do rozporządzenia prawem lub zaciągnięcia zobowiązań o wartości dwukrotnie przewyższającej wysokość kapitału zakładowego nie jest konieczna uchwała wspólników, gdyż w braku takiego zastrzeżenia ustawa wprowadza taki wymóg (art. 230 KSH).
Warianty umowy przewidziane we wzorcu nie przewidują możliwości wprowadzenia do umowy spółki mniej typowych klauzul. Przykładowo wspólnicy nie mogą zobowiązać się do wniesienia wkładów innych niż pieniężnych.
W umowie sporządzonej na podstawie wzorca nie można zastrzec możliwości podwyższenia kapitału zakładowego bez zmiany umowy spółki. Zgodnie z art. 257 KSH jest to możliwe, ale tylko wówczas, gdy umowa spółki przewiduje maksymalną wysokość podwyższenia kapitału i termin do podjęcia uchwały w tym zakresie.
Nie można również ograniczyć lub wyłączyć wstąpienia do spółki spadkobierców na miejsce zmarłego wspólnika, ani ograniczyć kręgu podmiotów, które będą mogły nabyć udziały spółki. Podobnie nie można zastrzec prawa większości wspólników do wystąpienia przeciwko pozostałym o wyłączenie ze spółki tylko jednego z nich. Zgodnie z prawem, powództwo o wyłączenie wspólnika jest dopuszczalne tylko wtedy, gdy wystąpią o to wszyscy pozostali wspólnicy. Umowa spółki może jednak zezwalać na wystąpienie z takim powództwem mniejszej liczbie wspólników (art. 266 KSH).
Wzorzec umowy zastosowany przez system uniemożliwia także wprowadzenie dodatkowych obowiązków lub korzyści wspólników (art. 159 KSH) oraz uprzywilejowania udziałów (art. 174 §2 KSH). Nie jest dopuszczalne wprowadzenie takich zapisów jak wyłączenie obowiązku ogłaszania w Monitorze Sądowym i Gospodarczym w przypadku zwrotu dopłat (art. 179 §2 KSH), czy umożliwienia przeprowadzenia zgromadzenia wspólników w innym miejscu, niż siedziba spółki (art. 234 §1 KSH).
Powyższe ograniczenia nie mają charakteru ostatecznego. Umowę spółki, także zawartej elektronicznie, można zmienić, jednak wymaga to podjęcia przez wspólników uchwały w formie aktu notarialnego oraz zgłoszenia zmiany do sądu rejestrowego. Oznacza to, że wspólnicy poza opłatą od wniosku o zmianę wpisu do rejestru oraz ogłoszenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, będę dodatkowo musieli zapłacić za akt notarialny.
Nowe rozwiązanie pozwala znacząco obniżyć wysokość kosztów powołania nowej spółki. Zgłoszenie spółki w trybie elektronicznym zastępuje formę aktu notarialnego umowy spółki oraz zgłoszenie do sądu rejestrowego. Na skorzystanie z systemu teleinformatycznego powinni się zdecydować przedsiębiorcy, jeżeli zależy im na szybkim i tanim założeniu spółki. Wzorzec zawarty w rozporządzeniu nie przewiduje jednak zalecanych postanowień, które ułatwiają podejmowanie decyzji w spółce w razie wystąpienia konfliktu między wspólnikami. Dlatego, jeżeli wspólnikom zależy na sporządzeniu przemyślanej umowy, lepiej zredagować ją z pomocą prawnika.