Zbycie udziałów wspólnika w spółce z o.o. – kilka kwestii praktycznych i proceduralnych
Wspólnik spółki z ograniczoną odpowiedzialnością może rozporządzić swoim udziałem i przenieść go na osobę trzecią. Umowa zbycia udziałów powinna być dokonana w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi.
Umowa spółki może jednak ograniczać wspólnika w zakresie rozporządzalności swojego udziału przewidywać np. obowiązek uzyskania zgody spółki. W takim przypadku zgoda spółki wyrażana jest przez jej zarząd w formie pisemnej.
Ograniczenia możliwości zbycia udziału nie można utożsamiać z prawem do zakazania dokonywania obrotu udziałami w ogóle. Takiego postanowienia w umowie spółki nie można zawrzeć. Zgodnie ze stanowiskiem przedstawicieli doktryny (A. Kidyba, Komentarz do Kodeksu spółek handlowych Lex 2012), nie można także w umowie spółki przewidywać zapisów, które czyniły by możliwość zbycia udziałów nadmiernie uciążliwym, (np. zbyt długi termin na wyrażenie zgody przez spółkę na zbycie udziałów bądź na zgłoszenie przez wspólnika chęci nabycia udziałów innego wspólnika).
Ograniczenia w zbywaniu udziałów mogą polegać na wskazaniu określonych kategorii osób, które mogą być nabywcami, na przykład tylko wspólnicy, osoby reprezentujące określony zawód, umiejętności, wykształcenie, płeć, posiadające określone wartości majątkowe, posiadające określone zezwolenia, koncesje itp. (A. Kidyba, ….).
W literaturze odnoszącej się jeszcze do starego kodeksu handlowego wskazano ponadto na inne przykłady ograniczeń zbywania udziału: warunek zamieszkania w danej miejscowości, zapłata określonej ceny nabycia, zezwolenie wszystkich wspólników, zgromadzenia wspólników, rady nadzorczej lub osób trzecich (J. Namitkiewicz, Kodeks handlowy. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Komentarz, Łódź 1994)
Istotne jest, iż w związku ze sprzedażą udziałów, zarząd zobowiązany jest wystąpić o zmianę wpisu w Krajowym Rejestrze Sądowym. Należy jednak pamiętać, iż zgodnie z art. 38 pkt 8 lit c) ustawy o krajowym rejestrze sądowym ujawnieniu w KRS podlegają wspólnicy, którzy mają co najmniej 10% kapitału zakładowego spółki.
Jeżeli zatem wspólnik zbył na rzecz osoby trzeciej mniej niż 10% udziałów (i osoba ta łącznie nie posiadała by więcej niż 10% udziałów w te spółce), to nie składa się wniosku do KRS o dokonanie zmiany, tylko zwykły wniosek o przyjęcie dokumentu do akt rejestrowych. Dokumentem tym jest lista wspólników.
Co do zasady samą umowę zbycia udziałów przedkłada się sądowi dopiero na jego wezwanie.
Wniosek o zmianę albo zgłoszenie należy zgłosić w terminie 7 dni od zdarzenia uzasadniającego dokonanie wpisu.
Jeżeli z jakichkolwiek powodów sąd rejestrowy uznał by, że do zbycia udziałów formalnie nie doszło, to wydaje postanowienie o odmowie wpisu, na które nie służy zażalenie tylko apelacja.