Czy można świadczyć pracę w czasie urlopu macierzyńskiego?
Dość często zadawanym pytaniem, związanym z zagadnieniem prawnej ochrony macierzyństwa jest kwestia możliwości łączenia wykonywania pracy zawodowej z korzystaniem z urlopu macierzyńskiego. Aby odpowiedzieć na to pytanie, należy przede wszystkim zastanowić się nad zadaniami urlopu macierzyńskiego.
Należy zauważyć, iż celem urlopu macierzyńskiego jest zapewnienie kobiecie możliwości odpoczynku i przygotowania się do porodu w ostatnim okresie ciąży, regeneracji sił i powrotu do zdrowia po porodzie oraz możliwości sprawowania opieki nad dzieckiem w pierwszych tygodniach jego życia. Zgodnie z art. 180 § 3 i 4 KP co najmniej 2 tygodnie urlopu macierzyńskiego mogą przypadać przed przewidywaną datą porodu, a po porodzie przysługuje pozostała część urlopu macierzyńskiego, niewykorzystana przed porodem, aż do wyczerpania pełnego przysługującego wymiaru urlopu. Urlop macierzyński ma również przyczynić się do wykształcenia wyjątkowej więzi, jaka łączy matkę z jej nowonarodzonym dzieckiem.
Ważnym elementem jest również niezbywalny i osobisty charakter tego urlopu. Zgodnie 180§5 i 6 KP jedynie część urlopu można przenieść na ojca dziecka –. Należy zatem uznać, iż urlop macierzyński służy przede wszystkim ochronie zdrowia matki oraz dziecka, a także opiece nad niemowlęciem, dlatego też wykonywanie pracy zawodowej kłóciłoby się z zamierzonymi celami tego urlopu. Jednakże ustawodawca, przychylając się do postulatów środowisk kobiecych, aby została dopuszczona możliwość podzielenia urlopu macierzyńskiego przez rodziców dziecka między siebie, przyznał w art. 180 § 5 k.p. pracownicy prawo zrezygnowania z części urlopu macierzyńskiego na rzecz pracownika-ojca wychowującego dziecko. Pracownica po wykorzystaniu po porodzie co najmniej 14 tygodni urlopu macierzyńskiego może zrezygnować z pozostałej jego części, której udziela się pracownikowi-ojcu wychowującemu dziecko, na jego pisemny wniosek. Kobieta wówczas może wrócić do pracy.
Nowym rozwiązaniem przewidzianym przez przepisy Kodeksu Pracy jest możliwość skorzystania z dodatkowego urlopu macierzyńskiego. Tenże urlop w odróżnieniu od urlopu macierzyńskiego ma charakter fakultatywny. Dodatkowy urlop macierzyński jest udzielany bezpośrednio po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego na pisemny wniosek pracownicy (-ka), składany w terminie nie krótszym niż 7 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu. Istotnym jest, iż pracodawca jest obowiązany wniosek ten uwzględnić.
Zgodnie z art. 1821§4 KP: „pracownica uprawniona do dodatkowego urlopu macierzyńskiego może łączyć korzystanie z tego urlopu z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego urlopu w wymiarze nie wyższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy; w takim przypadku dodatkowego urlopu macierzyńskiego udziela się na pozostałą część dobowego wymiaru czasu pracy”. Oznacza to, że pracownik może w tym samym czasie częściowo przebywać na dodatkowym urlopie macierzyńskim, a częściowo wykonywać pracę Za czas takiego dodatkowego urlopu macierzyńskiego przysługuje też zasiłek macierzyński, w wysokości pomniejszonej proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy, w którym pracownica będzie łączyła korzystanie z dodatkowego urlopu macierzyńskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego takiego urlopu.