Jak pracodawca może chronić swoje poufne dane?
Przedsiębiorca działa w branży, w której panuje duża konkurencja. Chciałby jak najskuteczniej chronić swoje poufne dane (listy klientów, dostawców, procedury produkcji i działania itp.) przed wyciekiem do konkurencji. W jaki sposób zabezpieczyć się przed ujawnianiem tych danych przez pracowników?
Przedsiębiorcy można polecić trzy rozwiązania:
1. Każdy z pracowników posiada generalny obowiązek zachowania w tajemnicy informacji przedsiębiorcy. Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji wprowadza definicję „tajemnicy przedsiębiorstwa”, przez którą rozumie się nieujawnione do wiadomości publicznej informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą, co do których przedsiębiorca podjął niezbędne działania w celu zachowania ich poufności. Czynem nieuczciwej konkurencji jest przekazanie, ujawnienie lub wykorzystanie cudzych informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa albo ich nabycie od osoby nieuprawnionej, jeżeli zagraża lub narusza interes przedsiębiorcy. Dotyczy to również osoby, która świadczyła pracę na podstawie stosunku pracy – przez okres pracy i trzech lat od jego ustania, chyba że umowa stanowi inaczej albo ustał stan tajemnicy. Należy więc przygotować dla pracowników zestawienie z informacjami, które dane stanowią tajemnicę przedsiębiorstwa.
Przy dochodzeniu naprawienia wyrządzonej szkody pracodawca będzie zmuszony udowodnić pracownikowi:
– przekazywanie, ujawnianie lub wykorzystywanie tajemnic przedsiębiorstwa,
– że chodzi o informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne,
– że tajemnice posiadają wartość gospodarczą,
– że podjęto kroki w celu zachowania w poufności tajemnic i że nie były one ujawnione do wiadomości publicznej,
– istnienie szkody,
– wysokość szkody,
– związek przyczynowy pomiędzy ujawnieniem tajemnicy przedsiębiorstwa, a szkodą.
Zgodnie z ustawą kto, wbrew ciążącemu na nim obowiązkowi w stosunku do przedsiębiorcy, ujawnia innej osobie lub wykorzystuje we własnej działalności gospodarczej informację stanowiącą tajemnicę przedsiębiorstwa, jeżeli wyrządza to poważną szkodę przedsiębiorcy, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
Choć ewentualne uzyskanie odszkodowania od pracownika, albo skuteczne skazanie go w procesie karnym, może być trudne ze względów dowodowych, to jednak zagrożenia dla pracownika są znaczne. Otrzymanie przez pracownika listy tajemnic przedsiębiorstwa wraz z zestawieniem sankcji, jakie grożą mu za złamanie tajemnicy przedsiębiorstwa (sankcja cywilna i karna), może zapobiec wyciekowi informacji przedsiębiorcy. Poza tym rozwiązanie to nie wiąże się z żadnymi dodatkowymi kosztami.
2. Jeśli pracownik wyrazi zgodę, można zawrzeć z nim umowę o zakazie konkurencji w czasie trwania stosunku pracy. Brak zgody może stać się powodem do wypowiedzenia umowy o pracę przez pracodawcę. Taka umowa jest bezpłatna. Umowy o zakazie konkurencji w czasie trwania stosunku pracy ograniczają swobodę zatrudnienia pracownika u innych podmiotów, a także rozpowszechniania informacji. Jednakże dochodzenie naprawy szkody wyrządzonej przez pracownika jest ograniczone przepisami Kodeksu pracy. Co do zasady, chyba że szkoda zostanie wyrządzona umyślnie, pracownik odpowiada tylko w granicach rzeczywistej szkody (za utracone korzyści już nie) i do wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia. Należy więc w ewentualnym postępowaniu sądowym udowodnić istnienie szkody i jej rozmiar.
3. Istnieje również możliwość zawarcia z pracownikiem umowy o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy. Ogranicza ona swobodę zatrudnienia pracownika u innych podmiotów, a także rozpowszechniania informacji. Za złamanie zakazu konkurencji po ustaniu stosunku pracy przedsiębiorca może żądać od byłego pracownika odszkodowania pieniężnego. Podkreślić jednak należy, że tego typu umowy muszą być odpłatne, a odszkodowanie wynosić musi minimum ¼ wynagrodzenia pracownika.