Mediacja w polskim prawie cywilnym
Mediacja pochodzi od łacińskiego słowa „mediatio” oznaczającego pośrednictwo. Jest to procedura pośredniczenia w sporze, której celem jest doprowadzenie skonfliktowanych stron do porozumienia.
Mediacja jest rozumiana jako określone podejście do rozwiązywania konfliktów, którego celem jest osiągnięcie wzajemnie satysfakcjonującej ugody, przynajmniej w kwestii zaistniałego sporu. Mediację uznaje się za dobrowolny i poufny proces, w którym bezstronna, neutralna
i zaakceptowana przez strony osoba trzecia uczestniczy w sporze.
Ojczyzną mediacji są Stany Zjednoczone – tam mediacja jest popularniejsza od procesu, głównie z uwagi na to, że procesy są długie i kosztowne. W Polsce, wciąż istnieje przekonanie,
a nawet zamiłowanie do prowadzenia sporów na drodze sądowej. Tylko niewielki ułamek spraw sądowych jest kierowany przez sędziów lub strony do mediacji.
Tymczasem, upowszechnienie mediacji mogłoby mieć dobry wpływ na odciążenie polskiego sądownictwa. Szersze stosowanie alternatywnych metod rozwiązywania sporów w Polsce powinno mieć pozytywny wpływ zarówno na funkcjonowanie polskiego wymiaru sprawiedliwości, jak i na ułatwienie obrotu gospodarczego. Wśród korzyści płynących ze stosowania mediacji wymienić można:
1. szybkość postępowania – przebieg jest elastyczny i uzależniony od woli i aktywności stron – nie od przepełnionego terminarza sądowego,
2. poufność – tajność jej przebiegu i wszystkich szczegółów ochronione są prawnie,
a mediatora obowiązuje tajemnica zawodowa – stanowi to całkowite przeciwieństwo posiedzeń sądowych, które z zasady są jawne (bardzo istotne dla np. tajemnic handlowych, reputacji zawodowej, czy wrażliwych spraw osobistych),
3. skuteczność – przerywa bieg terminów przedawnienia, a zakończona ugodą ma moc równą ugodzie zawartej przed sądem, która z kolei stanowi tytuł wykonawczy uprawniający do prowadzenia egzekucji,
4. niższe koszty postępowania w stosunku do procesu, łatwe do skalkulowania
5. przejrzystość – strony mogą otwarcie się wypowiadać, a przebieg mediacji jest prosty
i całkowicie odformalizowany – w przeciwieństwie do skomplikowanych procedur sądowych,
Ponadto, mediacja pozwala zachować dobre relacje między stronami, co jest szczególnie istotne w przypadku stałych kontaktów handlowych między przedsiębiorcami.
Pomimo powyższych zalet, mediacja w Polsce jest wciąż mało popularna. Dlaczego, skoro według badań jest o 470% tańsza i 1280% szybsza od postępowania sądowego?[1] Odpowiedzi szukać należy w braku wiarygodnej i powszechnie dostępnej informacji o instytucjach udzielających pozasądowej pomocy w rozwiązywaniu sporów. Niemały wpływ na tę niską popularność ma także bariera psychologiczna – nie tylko brak skłonności do kompromisu, ale także przekonanie, że tylko sądownictwo państwowe jest gwarantem uzyskania sprawiedliwego rozstrzygnięcia.
Do największych ośrodków mediacji należą Polskie Centrum Mediacji oraz Centrum Mediacji Gospodarczej przy Krajowej Izbie Radców Prawnych w Warszawie. Na stronach internetowych ośrodków mediacji dostępne są szczegółowe informacje na temat kosztów mediacji
Wiedząc o powyższych zaletach mediacji, dajmy jej szansę. Dbajmy o swój czas i pieniądze.
[1] dane pochodzą z konferencji „Mediacja. I co dalej?”, zorganizowanej przez Centrum Mediacji Gospodarczej przy KRRP [w]: Radca Prawny Miesięcznik Samorządu Radców Prawnych, numer 136, Kwiecień 2013r., s. 24