Kompendium Prawne

Kradzież szczególnie zuchwała – kiedyś i dziś, skutki nowelizacji

23 września, 2020 przez Klaudia Maciejewska

Na podstawie art. 38 pkt. 8 i 9 ustawy z dnia 19 czerwca 2020 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem COVID-19 do kodeksu karnego dodano przestępstwo kradzieży szczególnie zuchwałej.

Pojęcie „kradzieży szczególnie zuchwałej” nie jest pojęciem nowym w polskiej terminologii prawnej, bowiem przestępstwo kradzieży szczególnie zuchwałej było wcześniej ujęte w art. 208 Kodeksu karnego z 1969 roku, który stanowił: „kto kradnie w sposób szczególnie zuchwały lub z włamaniem podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10″[1].

Sąd Najwyższy w Uchwale z dnia 25 czerwca 1980 roku zdefiniował pojęcie kradzieży szczególnie zuchwałej. Wskazał, że „kradzież szczególnie zuchwała zachodzi wtedy, gdy jej sprawca – zabierając mienie w celu przywłaszczenia – swoim jawnym zachowaniem wykazuje postawę lekceważącą lub wyzywającą wobec posiadacza rzeczy lub otoczenia, obliczoną na zaskoczenie lub zastraszenie, a w szczególności wtedy, gdy stosuje przemoc w postaci nie stanowiącej jednak gwałtu na osobie”^[2]. Przy czym gwałt na osobie należy rozumieć w ten sposób, że „polega zwłaszcza na zadaniu fizycznej dolegliwości przez spowodowanie jakiegokolwiek rodzaju uszkodzenia ciała lub poważniejszych następstw aż do śmierci pokrzywdzonego włącznie albo na groźbie zadania takiej dolegliwości”.^[3]

Na gruncie ustawy z dnia 6 czerwca 1997 roku Przepisy wprowadzające Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 554 z późn. zm.), utraciła moc ustawa z dnia 19 kwietnia 1969 r. – Kodeks karny, w tym również przepis art. 208.

Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553) nie wyszczególniała przestępstwa kradzieży szczególnie zuchwałej. Przepis art. 280 § 1 k.k. stanowił natomiast: „Kto kradnie, używając przemocy wobec osoby lub grożąc natychmiastowym jej użyciem, albo doprowadzając człowieka do stanu nieprzytomności lub bezbronności, podlega karze (…)”.

Aktualnie ustawodawca „reanimował” przestępstwo kradzieży zuchwałej i na mocy art. 38 pkt 9 ustawy z dnia 19 czerwca 2020 roku o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem COVID-19 (Dz.U.2020.1086), z dniem 24 czerwca 2020 roku dodano w ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1444) przepis art. 278a, który stanowi: „§ 1 Kto dopuszcza się kradzieży szczególnie zuchwałej, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8. § 2.  Jeżeli kradzież szczególnie zuchwałą popełniono na szkodę osoby najbliższej, ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego”.

W przepisie art. 115 § 9a ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1444) zdefiniowano pojęcie kradzieży szczególnie zuchwałej i zgodnie z treścią ww. przepisu „kradzieżą szczególnie zuchwałą jest:

1) kradzież, której sprawca swoim zachowaniem wykazuje postawę lekceważącą lub wyzywającą wobec posiadacza rzeczy lub innych osób lub używa przemocy innego rodzaju niż przemoc wobec osoby, w celu zawładnięcia mieniem;

2) kradzież mienia ruchomego znajdującego się bezpośrednio na osobie lub w noszonym przez nią ubraniu albo przenoszonego lub przemieszczanego przez tę osobę w warunkach bezpośredniego kontaktu lub znajdującego się w przedmiotach przenoszonych lub przemieszczanych w takich warunkach.”

Mając powyższe na względzie należy się zastanowić czy określenie nowego rodzaju przestępstwa oraz jego ustawowa definicja będzie miała wpływ na karalność?

Otóż tak!

Zgodnie z art. 119 §  1 ustawy z dnia 20 maja 1971 roku Kodeks wykroczeń (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 821 z późn. zm.): „Kto kradnie lub przywłaszcza sobie cudzą rzecz ruchomą, jeżeli jej wartość nie przekracza 500 złotych, podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny.”

Wskazany przepis nie traktował zatem każdej kradzieży, jako przestępstwa, które w polskim systemie prawnym jest bardziej surowo karane, lecz dopuścił możliwość zakwalifikowania kradzieży mienia poniżej 500,00 zł jako wykroczenie, za które ustawodawca przewiduje karę aresztu, która trwa najdłużej 30 dni; karę ograniczenia wolności, która trwa 1 miesiąc oraz karę grzywny w wysokości od 20 do 5000 złotych.

Ustawodawca wprowadzając jednak do ustawy Kodeks karny[4] przestępstwo kradzieży zuchwałej, znowelizował również ustawę Kodeks wykroczeń[5] poprzez dodanie w art. 130 § 2, który stanowi, że „Przepisu art. 119 nie stosuje się, jeżeli sprawca popełnia kradzież w sposób szczególnie zuchwały lub z włamaniem”.

Oznacza to tyle, że ustawodawca nie przewiduje łagodniejszego traktowania osób dopuszczających się kradzieży szczególnie zuchwałej i od dnia 24 czerwca 2020 roku kradzież mienia, którego wartość nie przekracza 500,00 zł, jeżeli będzie się mieściła w definicji kradzieży szczególnie zuchwałej, nie zostanie potraktowana jako wykroczenie, lecz jako przestępstwo, za które będzie groziła kara pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

W naszej ocenie definicja kradzieży szczególnie zuchwałej ujęte w przepisie art. 115 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1444) posługuje się pojęciami nieostrymi, i brak doprecyzowania znamion czynu kradzieży, może znacząco utrudnić kwalifikację czynów zabronionych, co również przełoży się na karalność.

Komentarze |0|