Zmiany w ustawie prawo własności przemysłowej
Niedawno ukazał się projekt nowelizacji ustawy Prawo własności przemysłowej. Konieczność zmian wynika m.in. z obowiązku implementacji prawodawstwa unijnego. Projekt przewiduje wiele istotnych zmian z czego najważniejsze z nich zostaną omówione w niniejszym artykule.
Przede wszystkim projekt zmian wprowadza szereg ułatwień dla przedsiębiorców związanych z :
- usprawnieniem postępowania przed Urzędem Patentowym (np. skrócenie terminu do złożenia wniosku o ponowne rozpatrzenia sprawy w przypadku decyzji dot. ponownego rozpatrzenia sprawy przez UP RP),
- sprecyzowaniem pojęcia wynalazku,
- wprowadzeniem instytucji zmiany zastrzeżeń patentowych,
- wprowadzeniem tzw. poszukiwania typu międzynarodowego.
Co oznaczają proponowane zmiany w praktyce?
Przede wszystkim, pozytywnie należy ocenić zmianę pozwalającą zgłaszającemu wprowadzanie uzupełnień i poprawek do zgłoszenia do czasu wydania ostatecznej decyzji w sprawie udzielenia patentu. Jednakże, aby uprawnienie to nie powodowało znacznego wydłużenia postępowania, uzupełnienia te nie mogą wykraczać poza informacje ujawnione w dniu zgłoszenia wniosku o udzielenie patentu.
Ponadto, aprobująco należy odnieść się do możliwości wnioskowania o sporządzenie sprawozdania z poszukiwania typu międzynarodowego. Zmiana ta umożliwi zgłaszającemu, uzyskanie bardziej szczegółowych informacji nt. stanu techniki w odniesieniu do jego zgłoszenia na arenie międzynarodowej, już na etapie wniosku o zgłoszenie wynalazku. Niewątpliwie pozwoli to zgłaszającemu na szybsze podjęcie decyzji w występowania o międzynarodowa ochronę na zgłaszany wynalazek.
Kolejnym novum jakie przewiduje projekt, jest możliwość zmiany zastrzeżeń patentowych na wniosek uprawnionego. Taka regulacja zakłada dużą elastyczność i możliwość bieżącej „reakcji” uprawnionego na zmiany w świecie techniki, zapewniając mu szeroką ochronę swojego wynalazku. Urząd Patentowy zobowiązany będzie do wyznaczenia eksperta w celu rozpatrzenia takiego wniosku. Przy czym w trakcie postępowania, Urząd może wezwać uprawnionego do złożenia wyjaśnień czy wprowadzenia określonych poprawek do opisu patentowego. Niezastosowanie się do ww. skutkować będzie umorzeniem postępowania o zmianę zastrzeżeń patentowych.
Odformalizowaniu ulegnie również przedłużenie ochrony na znak towarowy. Dotychczas, konieczne było złożenie wniosku przez uprawnionego oraz wydanie decyzji przez UP RP. Po zmianie, wystarczające będzie uiszczenie przez uprawnionego opłaty za dalsze 10 lat udzielenia ochrony na zarejestrowany znak towarowy.
W odniesieniu do praw związanych z hodowlą roślin i zwierząt należy wspomnieć, o tzw. „przywileju hodowcy”. W myśl znowelizowanego art. 69 ustawy, nie będzie stanowiło naruszenia patentu wykorzystanie materiału biologicznego do celów hodowli i tworzenia innych odmian roślin. Regulacja ta jest wyrazem kompromisu między interesem prawnym osoby, która uzyskała ochronę patentową na odkryty lub wytworzony gatunek, a rozwojem nauki. Szeroki zakres ochrony patentowej na odkryte gatunki, powodował jednocześnie zahamowanie postępu nauki w tym zakresie.
Istotną zmianę ustawodawca przewiduje także w odniesieniu do definicji legalnych wzorów użytkowych, znaków towarowych oraz wynalazku.
Projekt nowelizacyjny przewiduje, iż wzorem użytkowym jest „nowe i użyteczne rozwiązanie o charakterze technicznym, dotyczące kształtu lub budowy przedmiotu o trwałej postaci albo przedmiotu składającego się ze związanych ze sobą funkcjonalnie części o trwałej postaci”. Do tej pory ustawodawca wymagał trwałego połączenia części, natomiast po nowelizacji do udzielenia ochrony wystarczające będzie jedynie ich funkcjonalne powiązanie.
Kolejną rewolucyjną wręcz zmianą, jest rezygnacja z wymogu przedstawiania znaku towarowego w sposób graficzny przy składaniu wniosku o udzielenie jego ochrony. Znakiem towarowym zgodnie z założeniami projektu, będzie każde oznaczenie, umożliwiające odróżnienie towarów przedsiębiorcy od towarów innego przedsiębiorcy. W konsekwencji, przedsiębiorcy będą mogli zarejestrować jako znak towarowy produkty, których rejestracja jako znak towarowy była do tej pory wykluczona – np. zapachy.
Natomiast w znowelizowanym art. 28 ustawy, wprost wskazano, że gra komputerowa nie może zostać zakwalifikowana jako wynalazek. Wydaje się, że taka regulacja w pewnym zakresie rozstrzyga spory, rozpatrywane do tej pory jedynie przez judykaturę.
Ustawodawca przewiduje również poszerzenie ochrony dla osób korzystających z ochrony znaku towarowego.
Uprawniony będzie mógł dochodzić swych roszczeń od osób, które „wprowadzają do obrotu oznaczone już znakiem towarowym towary, używają znaku towarowego, jak również przeciwko pośrednikowi, z usług którego korzystano przy naruszeniu prawa do znaku towarowego”. W praktyce oznacza to, że uprawniony może dochodzić swych roszczeń nie tylko od bezpośredniego naruszyciela, ale także od pośrednika tj. dzierżawcy hal targowych, na których sprzedawane są tzw. „podróbki”, a także od pośredników sprzedaży online (np. właścicieli domen za pośrednictwem których sprzedawane są „podróbki” produktów markowych).
Legitymację procesową związaną z naruszeniem ochrony znaku towarowego, będzie posiadać również licencjobiorca. Jednakże regulacja ta ma charakter ius dispositivi, co oznacza, że w umowie licencyjnej strony mogą ustalić, iż licencjobiorca nie będzie mógł dochodzić roszczeń związanych z naruszeniem prawa ochronnego.
Projekt przewiduje również, że pełnomocnikiem strony w postępowaniu przed Urzędem Patentowym w sprawach związanych z dokonywaniem i rozpatrywaniem zgłoszeń oraz utrzymywaniem ochrony wynalazków, produktów leczniczych, produktów ochrony roślin, wzorów przemysłowych i innych, mogą być, oprócz rzeczników patentowych – także adwokaci i radcowie prawni. Niewątpliwe stanowi to zwiększenie dostępności pomocy prawnej w sferze ochrony własności przemysłowej.
Ustawodawca przewiduje również zwolnienie z opłat okresowych na wzory przemysłowe i znaki towarowe dla początkujących przedsiębiorców. Takie zmiany korzystnie wpłyną w szczególności na powstawanie i rozwój start-upów.
Poza tym, Urząd Patentowy będzie informować przedsiębiorców o terminie zapłaty za kolejny okres ochrony.
Projekt zmian przewiduje również zmiany przepisów związanych ze wspólnym znakiem towarowym oraz z ułatwieniem procedur związanych z postępowaniem przed Urzędem Patentowym.
Obecnie projekt znajduje się w fazie opiniowania. Pozytywne opinie wydały m.in. Naczelna Rada Adwokacka, Ośrodek Badań, Studiów i Legislacji Krajowej Rady Radców Prawnych oraz Business Center Club.