Dochodzenie roszczeń transgranicznych na podstawie Europejskiego Nakazu Zapłaty
Dochodzenie roszczeń na podstawie Europejskiego Nakazu Zapłaty (ENZ) regulowane jest Rozporządzeniem (WE) nr 1896/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r. ustanawiającym postępowanie w sprawie europejskiego nakazu zapłaty (Dz. U. UE L z dnia
30 grudnia 2006 r.).
Niniejsze rozporządzenie znajduje zastosowanie do transgranicznych spraw cywilnych
i handlowych, bez względu na rodzaj sądu lub trybunału. Jednakże należy pamiętać, że nie ma ono zastosowania do spraw skarbowych, celnych, administracyjnych, ani dotyczących odpowiedzialności państwa za działania i zaniechania przy wykonywaniu władzy publicznej (acta iure imperii). Rozporządzenie nie znajduje również zastosowania do spraw dotyczących:
– praw majątkowych wynikających ze stosunków małżeńskich, testamentów i dziedziczenia;
– upadłości, postępowania związanego z likwidacją niewypłacalnych spółek lub innych osób prawnych, postępowań pojednawczych, układów oraz innych analogicznych postępowań;
– zabezpieczenia społecznego;
– roszczeń wynikających z zobowiązań pozaumownych, chyba że są one przedmiotem umowy między stronami lub nastąpiło uznanie długu lub dotyczą długów oznaczonych wynikających ze współwłasności mienia.
Pozew o wydanie ENZ należy złożyć przy użyciu standardowego formularza, co znacznie ułatwia stronie powodowej przygotowanie pozwu. Dodatkowo, posługiwanie się standardowymi formularzami umożliwia wprowadzenie elektronicznej procedury badania pozwu, co wpływa na usprawnienie i przyspieszenie postępowania, zwłaszcza w sytuacji, gdy można wnieść pozew do sądu drogą elektroniczną.
Zgodnie z wymaganiami niniejszego rozporządzenia, pozew o wydanie europejskiego nakazu zapłaty musi obligatoryjne zawierać, między innymi nazwy lub imiona i nazwiska oraz adresy stron, a także, w odpowiednich przypadkach, ich przedstawicieli oraz oznaczenie sądu, do którego kierowany jest pozew; kwotę dochodzonego roszczenia; w przypadku dochodzenia przez powoda odsetek – stawkę odsetek oraz okres, za jaki żąda odsetek; uzasadnienie roszczenia; opis dowodów na poparcie roszczenia; okoliczności uzasadniające właściwość sądu oraz uzasadnienie transgranicznego charakteru sprawy. Ponadto, pozew musi zawierać także oświadczenie powoda, że podane w pozwie informacje są zgodnie z jego najlepszą wiedzą i przekonaniem prawdziwe oraz że przyjmuje on do wiadomości, iż umyślne podanie nieprawdziwych informacji może skutkować zastosowaniem odpowiednich sankcji zgodnie z prawem państwa członkowskiego wydania.
Właściwość Sądu w przedmiocie wydania europejskiego nakazu zapłaty określa się zgodnie z przepisami wspólnotowymi, w szczególności chodzi tutaj o Rozporządzenie Rady (WE) nr 44/2001 z dnia 22 grudnia 2000 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych.
Po złożeniu przez stronę pozwu, Sąd ma obowiązek przeanalizować sprawę pod kątem formalnym. Jeżeli pozew spełnia wszystkie warunki (transgraniczność sprawy oraz zasadność i wymagalność roszczenia), Sąd, tak szybko jak to możliwe, zwykle w terminie 30 dni od wniesienia pozwu, wydaje europejski nakaz zapłaty. Termin 30 dni nie obejmuje czasu, który zajęły powodowi uzupełnienie, poprawienie lub zmiana pozwu. Europejski nakaz zapłaty jest wydawany wraz z odpisem pozwu oraz doręczany pozwanemu wraz z europejskim nakazem zapłaty. Od momentu doręczenia, pozwany ma 30 dniowy termin na złożenie sprzeciwu od europejskiego nakazu zapłaty. W sprzeciwie pozwany nie musi precyzować powodów jego złożenia. Może wskazać tylko, że kwestionuje roszczenie. Sprzeciw wnosi się w formie papierowej lub za pomocą innego środka komunikacji, w tym komunikacji elektronicznej, akceptowanego przez państwo członkowskie i dostępnego dla sądu wydania.
W przypadku skutecznego wniesienia sprzeciwu dalsze postępowanie odbywa się przed właściwymi sądami w państwie członkowskim wydania zgodnie z przepisami regulującymi zwykłe postępowanie cywilne, chyba że powód wyraźnie zażądał w takim przypadku zakończenia postępowania.
Bez uszczerbku dla przepisów niniejszego rozporządzenia, postępowanie wykonawcze podlega prawu państwa członkowskiego. Europejski nakaz zapłaty, który stał się wykonalny w państwie członkowskim wydania, jest uznawany i wykonywany w innych państwach członkowskich bez potrzebny stwierdzenia wykonalności.
Na zakończenie należy podkreślić, iż w przypadku, gdy uzyskamy tytuł wykonawczy przeciwko pozwanemu, a on i tak nie ureguluje należności, wówczas konieczne będzie skierowanie sprawy do egzekucji. Komornikiem właściwym w takim przypadku będzie Komornik właściwy dla miejsca zamieszkania lub siedziby dłużnika. Nie ma możliwości, aby egzekucję prowadził polski komornik.
Reasumując, należy wskazać, iż dochodzenie roszczeń od kontrahenta zagranicznego
w trybie europejskiego nakazu zapłaty, jest bardzo dobrą alternatywą dla dochodzenia roszczeń
w zwykłym trybie. Niewątpliwie można uznać, iż jest to procedura szybsza, łatwiejsza (chociażby z uwagi na przygotowane formularze) oraz w wielu przypadkach bardziej oszczędna dla potencjalnych wierzycieli, których niejednokrotnie wysokie koszty windykacji za granicą, zniechęcają do podejmowana jakichkolwiek działań.