Rewolucja śmieciowa. Odpady komunalne w rękach gminy.
W wyniku nowelizacji ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach z 13 września 1996 r. (Dz. U. 1996 r., nr 132, poz. 622), od 1 lipca 2013r. zacznie funkcjonować nowy system pobierania opłat za wywóz śmieci.
Nowe przepisy nakładają na gminę obowiązek gospodarowania odpadami komunalnych oraz określenia odpowiednią uchwałą wysokości opłaty za wywóz. Wysokość opłaty ustalona zostanie przez radę gminy, na podstawie deklaracji składanej przez właścicieli nieruchomości i zależeć będzie od trzech czynników: powierzchni nieruchomości, liczby osób zamieszkujących pod danym adresem lub ilości zużytej wody.
W praktyce będzie to oznaczać, że odpady nie będą odbierane na podstawie dotychczas obowiązujących indywidualnych umów. W zamian, to gmina będzie zawierała umowę z przedsiębiorcą odbierającym śmieci. Tym samym, gmina de facto stanie się właścicielem odpadów komunalnych. Wprowadzenie tej ustawy ma służyć uszczelnieniu gospodarki odpadami, wzmocnić system gospodarowania odpadami i zmniejszyć ilość odpadów.
Obowiązki gmin
W związku z dokonaną nowelizacją, każda gmina zostanie zobowiązana do ustanowienia przepisów lokalnych, które nałożą obowiązek selektywnego zbierania odpadów komunalnych przez mieszkańców. Gmina będzie zobowiązana do ustanowienia punktów odbioru posegregowanych odpadów oraz kontrolowania firm świadczących usługi ich wywozu, głównie w zakresie spełnienia wymogów technicznych pojazdów wywożących śmieci oraz windykacji należności od mieszkańców.
Wypowiadać dotychczasowe umowy?
Uprawnionym do odbioru odpadów komunalnych będzie wyłącznie przedsiębiorca, z którym umowę zawarła gmina. Inny przedsiębiorca nie może odbierać odpadów, nawet jeżeli wcześniej był związany umową z właścicielem nieruchomości, a umowa ta nie została formalnie rozwiązana. Pomimo, że nowelizacja nie zawiera przepisu, który regulowałby wprost sprawę zawartych umów na odbiór odpadów, to od 1 lipca 2013r. dotychczas obowiązujące umowy staną się bezprzedmiotowe i przestają być źródłem wzajemnych praw i obowiązków – nie mogą być podstawą żądania jakichkolwiek należności od właścicieli nieruchomości.
W przypadku umów zawartych przed 1 lipca 2013 r. występuje tzw. następcza niemożliwość świadczenia. Świadczenie będzie niemożliwe wskutek okoliczności, za którą nie ponosi odpowiedzialności żadna ze stron umowy. Z tego powodu zobowiązanie wygasa, a strony nie mogą żądać wzajemnych świadczeń. (art. 475 § 1 kc w zw. z art. 495 § 1 kc) W związku z tym, w dniu 1 lipca 2013 r. wygasną zobowiązania ze wszystkich umów na odbiór odpadów komunalnych z nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy, bez potrzeby składania jakichkolwiek wypowiedzeń. Przedsiębiorca, który nie wygrał przetargu i nie zawarł umowy z gminą nie będzie miał prawa odbierać odpadów komunalnych z nieruchomości. Nie będzie także uprawniony do żądania zapłaty, powołując się na wcześniej zawartą umowę z właścicielem nieruchomości.
Gdy dotychczasowy odbiorca odpadów będzie jednak żądał wykonania zobowiązania, właściciel nieruchomości może skutecznie uchylić się od płatności powołując się na obowiązujące przepisy. Właściciel, odpowiadając na roszczenia przedsiębiorcy może żądać w procesie ustalenia nieważności umowy zawartej z przedsiębiorą z uwagi na jej sprzeczność z ustawą oraz przez fakt, że jest umową o świadczenie niemożliwe.
Wprowadzane zmian w zakresie gospodarowania odpadami, mają na celu dostosowanie polskich przepisów dotyczących ochrony środowiska do wymogów unijnych. Nowe rozwiązania mają spowodować świadome i odpowiedzialne gospodarowanie odpadami. Mimo tego, wprowadzona nowelizacja ma tyle samo przeciwników, co zwolenników – do Trybunału Konstytucyjnego wpłynęły już pierwsze wnioski o stwierdzenie, że przyznanie radzie gminy uprawnienia do ustalenia wysokości opłaty za odbiór odpadów jest niezgodne z Konstytucją.