Kompendium Prawne

Zmiany w procedurze egzekucji z nieruchomości

20 sierpnia, 2020 przez Klaudia Maciejewska

W ramach uchwalonej 14 maja 2020 roku ustawie o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2, do Kodeksu postępowania cywilnego wprowadzona została zmiana dotycząca postępowania egzekucyjnego.

Wprowadzone zmiany miału na celu zapewnienie bezpieczeństwa mieszkania lub domu należącego do dłużnika i stanowiło odpowiedź na „stwierdzane w praktyce przeprowadzanie egzekucji z nieruchomości służące tylko szykanowaniu dłużnika”[1] oraz kierowaniu egzekucji z nieruchomości w celu egzekucji należności o bagatelnej wartości, co w ocenie ustawodawcy „stoi w oczywistej sprzeczności z podstawowymi założeniami ochrony dłużnika przed egzekucją naruszającą jego godność osobistą”[2].

Egzekucja z nieruchomości jest obwarowana szczególnymi wymogami i ograniczeniami i przeprowadzana jest wyłącznie w przypadku, gdy inne składniki majątku nie wystarczają na zaspokojenie roszczeń wierzyciela, bowiem zgodnie z art. 799 § 1 k.p.c. „organ egzekucyjny stosuje sposób egzekucji najmniej uciążliwy dla dłużnika”.

Z uwagi na panujący stan epidemii w Polsce ustawodawca dodatkowo zabezpieczył interesy dłużnika poprzez dodanie w Kodeksie postępowania cywilnego przepisu art. 952¹, który ogranicza egzekucję z nieruchomości stanowiących lokale mieszkalne i nieruchomości gruntowe z budynkiem mieszkalnym, które służą zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych dłużnika.

Po pierwsze termin licytacji lokalu mieszkalnego lub nieruchomości gruntowej zabudowanej budynkiem mieszkalnym, które służą zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych dłużnika, można wyznaczyć jedynie na wniosek wierzyciela. W pozostałych przypadkach termin licytacji nieruchomości jest wyznaczany nie wcześniej niż po upływie dwóch tygodni od uprawomocnienia się opisu i oszacowania ani też przed uprawomocnieniem się wyroku, na podstawie którego wszczęto egzekucję. A zatem termin licytacji nieruchomości jest wyznaczany przez komornika z urzędu.

Wobec tego pamiętać należy, aby w terminie sześciu miesięcy od dokonania opisu i oszacowania nieruchomości skierować do komornika wniosek o wyznaczenie terminu licytacji nieruchomości. W przeciwnym wypadku komornik może umorzyć postępowanie egzekucyjne z uwagi na brak podjęcia w ciągu sześciu miesięcy czynności potrzebnej do dalszego prowadzenia postępowania (art. 824 § 1 pkt. 4 k.p.c.). W przypadku umorzenia postępowania na podstawie art. 824 § 1 pkt. 4 k.p.c. komornik obciąży wierzyciela opłatą stosunkowo w wysokości 5% wartości świadczenia pozostałego do wyegzekwowania (art. 29 ust. 1 ustawy o kosztach komorniczych).

Po drugie podstawowym ograniczeniem dla wierzycieli będzie niedopuszczalność egzekucji z nieruchomości dłużnika (a dokładniej wyznaczenia terminu licytacji), służącej zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych, w przypadku, gdy wysokość egzekwowanej należności głównej stanowi co najmniej równowartość jednej dwudziestej części sumy oszacowania. Pamiętać przy tym należy, że przy ocenie wysokości roszczenia nie będą brane pod uwagę odsetki oraz koszty postępowania sądowego czy egzekucyjnego.

Ustawodawca w tym zakresie przewidział jednak pewne odstępstwa. Mianowicie, jeżeli egzekucję z nieruchomości prowadzi kilku wierzycieli, wartość egzekwowanej należności głównej będą stanowiły łącznie należności główne wszystkich wierzycieli, którzy wnioskowali o przeprowadzenie egzekucji z nieruchomości. Łączna wysokość egzekwowanych należności głównych wszystkich wierzycieli winna stanowić co najmniej równowartość jednej dwudziestej części sumy oszacowania.

Po trzecie licytacji lokalu mieszkalnego lub nieruchomości gruntowej zabudowanej budynkiem mieszkalnym, które służą zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych dłużnika, nie będzie można przeprowadzić w czasie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii oraz 90 dni po jego zakończeniu.

Powyższe ograniczenia nie mają zastosowania, jeżeli należność:

1)      przysługuje Skarbowi Państwa,

2)      wynika z wyroku wydanego w postępowaniu karnym,

lub

3)      zgodę na wyznaczenie terminu licytacji wyraził dłużnik, do którego nieruchomość należy, albo sąd.

Ponadto pamiętać należy, że no­we prze­pi­sy dotyczące egzekucji z nieruchomości mają zastosowanie do po­stę­po­wań wsz­czę­tych i nie­za­koń­czo­nych przed dniem wej­ścia w ży­cie usta­wy, je­że­li przed tą da­tą nie zo­stał zło­żo­ny przez wie­rzy­cie­la wnio­sek o wy­zna­cze­nie ter­mi­nu li­cy­ta­cji nie­ru­cho­mo­ści.

Wprowadzenie zmian w zakresie egzekucji z nieruchomości słu­żą­cych za­spo­ko­je­niu potrzeb miesz­ka­nio­wych dłuż­ni­ka wyraźnie osłabiają po­zy­cję wierzyciela w po­stę­po­wa­niu egzekucyjnym. Często zdarza się, że egzekucja z nieruchomości jest jedynym i skutecznym sposobem egzekucji, a wprowadzone ogra­ni­cze­nia mogą prowadzić do sytuacji, gdzie wierzyciel nie uzyska zaspokojenia swoich roszczeń.

Komentarze |0|