Kompendium Prawne

Przyspieszone postępowanie układowe – przebieg postępowania i skutki dla wierzycieli

23 marca, 2020 przez Klaudia Maciejewska

Przyspieszone postępowanie układowe jest jednym z postępowań restrukturyzacyjnych, którego celem jest uniknięcie ogłoszenia upadłości dłużnika przez umożliwienie mu restrukturyzacji w drodze zawarcia układu z wierzycielami i umożliwienie mu podjęcia działań naprawczych. Z założenia przyspieszone postępowanie układowe ma trwać 2 – 3 miesiące.

1. Otwarcie przyspieszonego postępowania układowego

Otwar­cie przy­spie­szo­ne­go po­stę­po­wa­nia ukła­do­we­go co do za­sa­dy nie po­zba­wia dłuż­ni­ka wykonywania za­rzą­du nad przed­się­bior­stwem, jed­nak­że na do­ko­na­nie czyn­no­ści prze­kra­cza­ją­cych za­kres zwy­kłe­go za­rzą­du ko­niecz­ne bę­dzie uzy­ska­nie zgo­dy nad­zor­cy są­do­we­go. Przy speł­nie­niu okre­ślo­nych prze­sła­nek (art. 239 ust. 1 p.r.) sąd mo­że jed­nak z urzę­du uchy­lić za­rząd wła­sny dłużnika i usta­no­wić za­rządcę.

Z dniem otwarcia przyspieszonego postępowania układowego mienie służące prowadzeniu przedsiębiorstwa oraz mienie należące do dłużnika staje się masą układową. Dłuż­nik udo­stęp­nia nad­zor­cy są­do­we­mu do­ku­men­ty do­ty­czą­ce je­go przed­się­bior­stwa i ma­jąt­ku oraz umoż­li­wia mu za­po­zna­nie się z przed­się­bior­stwem.

2. Spis wierzytelności

W przyspieszonym postępowaniu układowym co do zasady nie dokonuje się zgłoszenia wierzytelności – nadzorca sporządza spis w oparciu o dokumenty księgowe dłużnika. Warto jednak wskazać nadzorcy wysokość przysługujących wierzycielowi roszczeń. W spisie wierzytelności zostaną ujęte wszystkie wierzytelności, które powstały przed dniem otwarcia przyspieszonego postępowania układowego. Datę powstania wierzytelności należy ustalić w odniesieniu do jej materialnej podstawy, stanowiącej źródło jej powstania, w oparciu o które możliwe będzie ustalenie momentu powstania danej wierzytelności. Wierzytelności nie muszą być wymagalne.

W przypadku, gdy ujęte w spisie wierzytelności nie były wymagalne w chwili otwarcia postępowania, wierzytelność niewymagalna ulega umniejszeniu o odsetki ustawowe, nie wyższe niż 6% rocznie, za czas od dnia otwarcia postępowania do dnia ich wymagalności, najdłużej jednak za dwa lata.

Nadzorca w terminie dwóch tygodni od dnia otwarcia przyspieszonego postępowania układowego sporządza i składa sędziemu-komisarzowi oprócz spisu wierzytelności, plan restrukturyzacyjny uwzględniający propozycje restrukturyzacji przedstawione przez dłużnika oraz spis wierzytelności spornych.

Wierzytelność umieszczona przez nadzorcę sądowego w spisie wierzytelności, co do której dłużnik zgłosił zastrzeżenia, uznaje się jako wierzytelność sporną.

3. Odsetki

W przyspieszonym postępowaniu układowym dochodzić można jedynie odsetek ustawowych za opóźnienie (nawet jeżeli wierzycielowi przysługują odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych) i co ważniejsze odsetki można naliczać jedynie do dnia poprzedzającego dzień otwarcia postępowania.

4. Skutki

Od dnia wydania postanowienia o otwarciu w stosunku do dłużnika przyspieszonego postępowania układowego:

• ulegają zawieszeniu wszystkie postępowania egzekucyjne dotyczące wierzytelności objętych z mocy prawa układem – wierzytelności ujętych w spisie wierzytelności;
• nie jest dopuszczalne wszczęcie postępowania egzekucyjnego oraz wykonanie postanowienia o zabezpieczeniu roszczenia lub zarządzenia zabezpieczenia z wierzytelności objętej układem z mocy prawa;
• postępowania egzekucyjne z wierzytelności nieobjętych układem może zostać zawieszone na wniosek dłużnika lub nadzorcy sądowego, na maksymalny okres 3 miesięcy;
• nie może być dalej prowadzone postępowanie zabezpieczające poprzez zajęcie rachunku bankowego, wierzytelności lub ruchomości czy zakaz zbywania i obciążania rzeczy, nawet jeżeli postanowienie się uprawomocniło przed dniem otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego;
• możliwe jest zawieszenie postępowania egzekucyjnego z tytułu należności zabezpieczonych na mieniu dłużnika hipoteką, w sytuacji gdy egzekucja jest skierowana do przedmiotu niezbędnego do prowadzenia przedsiębiorstwa;
• nie jest dopuszczalne obciążenie składników majątku dłużnika hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym lub hipoteką morską w celu zabezpieczenia wierzytelności powstałej przed otwarciem przyspieszonego postępowania układowego;
• nie jest dopuszczalne spełnianie przez dłużnika albo zarządcę świadczeń wynikających z wierzytelności, które z mocy prawa są objęte układem.

Zawarcie w przyspieszonym postępowaniu układowym, układu nie narusza jednak praw wierzyciela wobec poręczyciela oraz współdłużnika. Oznacza to, że poręczyciel lub współdłużnik odpowiada za (poręczony) dług w jego pierwotnej wysokości.

Układ nie narusza także praw wynikających z hipoteki, jeżeli została ustanowiona na mieniu dłużnika, chyba, że wierzyciel wyrazi zgodę na objęcie wierzytelności układem. Wierzyciele zabezpieczeni rzeczowo mogą prowadzić egzekucję z przedmiotu zabezpieczenia tj. nieruchomości, mimo otwarcia postępowania przyspieszonego układowego. Sędzia – komisarz może taki postępowanie jednak zawiesić na okres maksymalnie 3 miesięcy. Jeżeli wierzyciel wyrazi zgodę na objęcie wierzytelności układem nie może prowadzić egzekucji przeciwko dłużnikowi. Nie wygasają jednak prawa wierzyciela związane z ustanowioną hipoteką. Zabezpieczenie pozostaje
w mocy, a tylko przejściowo zabezpiecza wierzytelność w wysokości i na warunkach określonych w układzie. W razie uchylenia układu wierzytelność wraca do pierwotnej wysokości. Podstawą wykreślenia ograniczonego prawa z rejestru jest postanowienie o wykonaniu układu.

Otwarcie przyspieszonego postępowania układowego nie wyłącza możliwości wszczęcia przez wierzyciela postępowań sądowych, administracyjnych, sądowoadministracyjnych i przed sądami polubownymi w celu dochodzenia wierzytelności podlegających umieszczeniu w spisie wierzytelności.

Z dniem uprawomocnienia się postanowienia zatwierdzającego układ postępowania zabezpieczające i egzekucyjne prowadzone przeciwko dłużnikowi w celu zaspokojenia wierzytelności objętych układem ulegają umorzeniu z mocy prawa.

5. Układ i zakończenie lub umorzenie przyspieszonego postępowania układowego

Gdy nadzorca sądowy złoży w sądzie spis wierzytelności, Sędzia – komisarz wyznaczy termin zgromadzenia wierzycieli w celu głosowania nad układem. Na zgromadzeniu wierzycieli przedstawiane zostają główne założenia planu restrukturyzacyjnego, za­twier­dza się spi­s wierzytelności oraz głosuje nad układem. Wierzyciele mogą głosować za układem lub przeciwko niemu.

Jeżeli układ zostanie przyjęty przyspieszone postępowanie układowe zostanie zakończone i nastąpi realizacja zawartego układu, zgodnie z jego postanowieniami – krótko mówiąc następuje spłata wierzycieli. Po wy­ko­na­niu układu sąd wy­da­je po­sta­no­wie­nie o jego wy­ko­na­niu. W przypadku niewykonywania układu przez dłużnika lub gdy jest oczywiste, że układ nie będzie wykonany sąd uchyla układ – w takim przypadku wierzyciele mogą dochodzić swoich roszczeń w normalnym trybie (tj. możliwe jest wszczynanie postępowań egzekucyjnych i sądowych) w pierwotnej wysokości (w znaczeniu takim, że nie obowiązują już ograniczenia związane z układem – m.in. możliwe jest dochodzenie odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych i wysokości do dnia zapłaty – a nie do otwarcia przyspieszonego postępowania układowego, itp.). Zatwierdzony wyciąg z listy wierzytelności będzie stanowił tytuł egzekucyjny.

Gdy układ nie zostanie przyjęty Sąd umarza postępowanie restrukturyzacyjne, a wierzyciele i dłużnik wracają do punktu wyjścia, tj. do sytuacji sprzed otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego.

Postępowanie może zostać umorzone również w przypadku, gdy:

• postępowanie restrukturyzacyjne zmierzałoby do pokrzywdzenia wierzycieli;
• z okoliczności sprawy wynika, że układ nie zostanie wykonany;
• dłużnik nie wykonuje poleceń sędziego-komisarza, i zezwoliła na to rada wierzycieli;
• suma wierzytelności spornych uprawniających do głosowania nad układem przekracza 15% sumy wierzytelności uprawniających do głosowania;
• na wniosek dłużnika, za zgodą rady wierzycieli.

W przypadku umorzenia postępowania w związku z nieprzyjęciem układu lub umorzeniem na wniosek dłużnika, za zgodą rady wierzycieli, dłużnik ma możliwość złożenia uproszczonego wniosku o otwarcie postępowania sanacyjnego – kolejne postępowanie restrukturyzacyjne. Postępowanie to jest dla wierzyciela dużo mniej korzystne, ponieważ ma większy rygor, a dłużnik uzyskuje ochronę przed egzekucją. Wszelkie postępowania egzekucyjne skierowane do majątku dłużnika wchodzącego w skład masy sanacyjnej wszczęte przed dniem otwarcia postępowania sanacyjnego (w tym prowadzone przez wierzycieli zabezpieczonych rzeczowo) ulegają zawieszeniu z mocy prawa, zaś skierowanie egzekucji do majątku dłużnika wchodzącego w skład masy sanacyjnej oraz zabezpieczenie roszczenia na tym majątku jest niedopuszczalne. Sędzia-komisarz może uchylić zajęcie dokonane przed dniem otwarcia postępowania sanacyjnego, jeżeli jest to konieczne dla dalszego prowadzenia przedsiębiorstwa dłużnika

6. Podsumowanie

Po otwarciu przyspieszonego postępowania układowego wierzyciel, w celu zaspokojenia swoich roszczeń, może przystąpić do układu, prowadzić egzekucję z przedmiotu zabezpieczenia np. nieruchomości, na której ustanowiono hipotekę lub podjąć czynności zmierzające do umorzenie postępowania układowego.

Niezależnie od powyższego wierzyciel ma możliwość wszczęcia postępowanie egzekucyjnego z wierzytelności nieobjętych układem, dochodzenia wierzytelności na drodze sądowej oraz dochodzenia roszczeń od poręczycieli lub współdłużników.

Pamiętać należy, że jeżeli wierzytelność zostanie ujęta w spisie wierzytelności, wyciąg z zatwierdzonego spisu wierzytelności stanowić będzie tytuł egzekucyjny.

Komentarze |0|