Skarga na orzeczenie referendarza sądowego przy współuczestnictwie formalnym
Praktyka sądowa pokazuje, iż wiele jest zagadnień prawnych, na których przepisy prawa wprost nie dają odpowiedzi. W takich przypadkach pomocna może być analiza orzecznictwa. Jednym z takich zagadnień, są skutki procesowe dla każdego ze współuczestników formalnych, w sytuacji wniesienia skargi na orzeczenie referendarza sądowego tylko przez jednego ze współuczestników. Tematyka z tym związana nie była do tej pory szerzej poruszana przez judykaturę.
Wątpliwości, związane z zaskarżaniem orzeczenia referendarza przez jednego ze współuczestników formalnych i skutków procesowych dla pozostałych współuczestników, wynikają przede wszystkim ze specyfiki środka zaskarżenia jakim jest skarga na orzeczenie referendarza sądowego.
Zgodnie z art. 39822 kpc, skarga na orzeczenia referendarza sądowego przysługuje, gdy jest to orzeczenie kończące postępowanie, jak też na orzeczenia wskazane w 394 § 1 pkt 1, 2, 42 i 5-9, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Organem właściwym do rozpoznania skargi jest sąd, w którym wydano zaskarżone orzeczenie. Kluczowe znaczenie dla niniejszego problemu ma treść §2 art. 39822 kpc. Stanowi on o tym, że w przypadku wniesienia skargi, orzeczenie referendarza sądowego traci moc.
Powstaje zatem wątpliwość czy w przypadku, gdy strony nie zgadzają się z orzeczeniem wydanym przez referendarza sądowego, a nadto w myśl art. 39822 §1 kpc przysługuje im skarga na orzeczenie referendarza sądowego, wniesienie skargi tylko przez jednego ze współuczestników formalnych skutkuje utratą mocy orzeczenia referendarza sądowego, także względem tego współuczestnika, który orzeczenia nie zaskarżył ?
Analiza literatury w tym zakresie nakazuje odpowiedzieć twierdząco na tak postawione pytanie. Jak wskazują komentatorzy, co do zasady wniesienie skargi na orzeczenie referendarza powoduje utratę mocy zaskarżonego orzeczenia. Oznacza to, że skarga ma charakter anulacyjny. Sąd rozpoznając skargę na orzeczenie referendarza sądowego, działa jako sąd pierwszej instancji.
Co za tym idzie, Sąd dokonuje rozpoznania sprawy, a nie jedynie merytorycznej kontroli skargi. Wniesienie skargi na orzeczenie referendarza powoduje w całości utratę mocy przez orzeczenie. Nie jest zatem możliwe zaskarżenia orzeczenia referendarza sądowego tylko w części, i to zarówno w aspekcie podmiotowym jak i przedmiotowym[1]. Dalszą konsekwencją procesową wynikającą z anulacyjnego charakteru skargi jest brak możliwości jej cofnięcia[2].
Oznacza to, że wniesienie skargi choćby przez jednego ze współuczestników formalnych, wpływa na sytuację procesową pozostałych współuczestników. W konsekwencji, wystarczające dla utraty mocy orzeczenia referendarza, jest wniesienie jednej skargi przez jednego ze współuczestników formalnych, co wiąże się z koniecznością uiszczenia jednej opłaty sądowej od skargi.
[1] Tak m.in. Wiśniewski Tadeusz. Art. 398(22). W: Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Tom II. Artykuły 367-505(37), wyd. II. LEX, 2013.; Komentarz do art. 39822 k.p.c. pod red. Prof. A. Góry-Błaszczykowskiej Warszawa 2013 s. 928,
[2] Tak m.in. Wiśniewski Tadeusz. Art. 398(22). W: Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Tom II. Artykuły 367-505(37), wyd. II. LEX, 2013.