Umowa licencyjna na używanie znaku towarowego
Umowa licencyjna znaku towarowego polega na zezwoleniu osobie trzeciej na korzystanie z dobra niematerialnego będącego przedmiotem prawa wyłącznego[1]. Treścią tej umowy jest upoważnienie licencjobiorcy do używania znaku towarowego w obrocie gospodarczym. Należy przez to rozumieć możliwość eksploatacji znaku towarowego przez wiele różnych podmiotów na podstawie sfery wyłączności, która przysługuje uprawnionemu z licencji[2]. Jest to upoważnienie o charakterze pozytywnym ze względu na zezwolenie na określone działania.
Umowy licencyjne są uregulowane w rozdziale 6 ustawy Prawo własności przemysłowej w części, która odnosi się do prawa patentowego. Poprzez odwołanie zawarte w art. 163 wspomnianej ustawy, przepisy rozdziału 6 w części lub w całości znajdują zastosowanie do prawa ochronnego na znak towarowy. Art. 163 ust. 1 mówi, że: „uprawniony z prawa ochronnego na znak towarowy może udzielić innej osobie upoważnienia do używania znaku, zawierając z nim umowę licencyjną”.
Licencja wyznacza granice i warunki związane z używaniem znaku. Podmiot udzielający licencji powinien zadbać o to, żeby znak towarowy nie stracił swoich funkcji.
Licencjodawca powinien powstrzymywać się od działań, które mogłyby uniemożliwić licencjobiorcy korzystanie z dobra niematerialnego.
Elementem essentialia negotii umowy licencji jest upoważnienie do używania znaku towarowego, które jest udzielone przez licencjodawcę. Dlatego konieczne jest dokładne określenie w umowie znaku towarowego oraz podmiotu, który będzie z niego korzystać na zasadzie licencji.
Strony umowy – licencjodawca i licencjobiorca sami kształtują stosunki cywilnoprawne, czyli prawa i obowiązki. Decydują, jakie skutki prawne powstaną dla nich w związku z zawarciem tej umowy. Przysługuje im swoboda decydowania o treści umowy, która wynika z zasady swobody umów z art. 353¹ Kodeksu cywilnego.
Dla lepszego zrozumienia zasady swobody kształtowania treści tej umowy, warto zaprezentować pogląd Sądu Najwyższego (uchwała z 22 maja 1991 r., III CZP 15/91), który brzmi: „natura umowy gospodarczej i generowanego przez nią stosunku sprowadza się generalnie do tego, że wyraża ona i pozwala realizować interes każdej ze stron, ponieważ zaś interesy te bywają przeciwstawne, istotę umowy stanowi uzgodnienie woli stron, wyrażającej ich interesy. Zgoda obydwu stron jest oczywistym wymogiem tak przy zawarciu umowy, jak i przy zmianach jej treści”[3].
Ustalenie treści i celu umowy licencyjnej pozwala na określenie granic swobody kontraktowej. Cel umowy i jego treść jest oceniana z punktu widzenia swobody kontraktowej.
Dla licencjodawcy najbardziej istotne będą te klauzule umowne, które odnoszą się przede wszystkim do zakresu, w jakim licencjobiorca może korzystać ze znaku towarowego, sposobów sprawowania kontroli oraz uiszczania opłat licencyjnych. Duże znaczenie
w decydowaniu o przyznaniu licencji będzie miało posiadanie pozytywnej wiedzy
z zakresu ochrony znaku towarowego, pozycja rynkowa, sytuacja finansowa licencjobiorcy oraz jego możliwości dystrybucyjne towarów[4]. Dla licencjobiorcy największą rolę odegrają postanowienia, które określają jego dostęp do używania znaku towarowego czy sposobność dochodzenia roszczeń przeciwko osobie naruszającej prawo wyłączne.
Umowa licencyjna na używanie znaku towarowego ma zabezpieczać interesy stron, które wyraziły chęć jej zawarcia. Treść praw i obowiązki stron umowy są konsekwencją specyfiki znaku towarowego. Cel umowy musi być znany obu stronom. Pomimo różnych motywów, jakimi kierują się strony zawierające umowę licencyjną, należy stwierdzić, że pragną osiągnąć konkretne efekty gospodarcze. Dlatego typowym celem umowy licencyjnej, której przedmiotem jest korzystanie z dobra niematerialnego jest uzyskanie korzyści o charakterze majątkowym. Zindywidualizowanie konkretnego celu umowy umożliwi zbadanie czy określone postanowienia umowne są zgodne z naturą omawianego stosunku.
[1] M. Kępiński, Licencja znaku towarowego, Biuletyn Politechniki Świętokrzyskiej 1995, nr 11,
s. 17.
[2] M. Kępiński, Rozporządzanie prawem z rejestracji znaku towarowego, Poznań 1979, s. 118.
[3] III CZP 15/91, OSNCP 1992, nr 1, poz. 1.
[4] N. J. Wilkof, Trade Mark Licensing, London 1995, s. 129.