Koniec geoblokowania w krajach Unii Europejskiej
Unia Europejska, w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady wprowadza kolejne rozwiązania prawne, mające na celu zniesienie kolejnych barier w swobodnym przepływie usług i towarów na terenie wspólnoty. Powszechnym i uciążliwym dla konsumenta zjawiskiem, w przypadku zakupów internetowych, jest brak możliwości zakupu towarów w sklepie z innego kraju UE. Nowe regulacje unijne mają na celu eliminację tego typu zjawisk w państwach wspólnoty. Unia Europejska wielokrotnie, zarówno poprzez prawodawstwo jak i orzecznictwo TSUE, podejmuje działania w celu jak najpełniejszej realizacji normy wynikającej z art. 28 Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Najnowsze rozporządzenie, ma na celu zlikwidowanie barier w swobodnym przepływie towarów i usług w Internecie. Jak słusznie podkreślają twórcy projektu, bardzo często sztuczne bariery wprowadzają podmioty prywatne, świadczące usługi w Internecie. Najczęściej spotykanymi barierami w swobodnym handlu towarem i usługami w UE jest:
- automatyczne przekierowanie ze strony internetowej sklepu do innego interfejsu internetowego sklepu,
- brak możliwości zapłaty za wybrany towar z uwagi na posiadanie konta bankowego w innym kraju,
- zróżnicowanie sprzedawanego asortymentu w zależności od kraju,
- odmienne kształtowanie cen za ten sam towar w zależności państwa w którym jest on sprzedawany.
Rozporządzenie będzie miało zastosowanie w przypadku, gdy:
- handlowiec sprzedaje towary lub świadczy usługi w innym państwie niż państwo członkowskie, w którym klient ma miejsce zamieszkania lub siedzibę działalności;
- handlowiec sprzedaje towary lub świadczy usługi w tym samym kraju co miejsce zamieszkania klienta, lecz klient jest obywatelem innego państwa członkowskiego;
- handlowiec sprzedaje towary lub świadczy usługi w kraju którym klient przebywa tymczasowo, nie posiadając w nim miejsca zamieszkania ani siedziby działalności.
Jako Ratio legis unijnego prawodawcy, wskazuje się chęć wyeliminowania różnicowania dostępu do towarów i usług ze względu na przynależność państwową klienta, jego miejsca zamieszkania lub miejsca prowadzenia działalności gospodarczej.
Rozporządzenie, uznaje za niedopuszczalne konkretne mechanizmy, stosowane dotychczas przez przedsiębiorców, a związane ze sprzedażą towarów lub świadczeniem usług. Jako sprzeczne z unijnym prawem, wskazuje się stosowanie zróżnicowanych warunków płatności (w sytuacji, gdy płatność następuje w drodze transakcji elektronicznej, polecenia przelewu/zapłaty lub w walucie akceptowanej przez odbiorcę, a także, gdy odbiorca może żądać uwierzytelnienia klienta zgodnie z dyrektywą UE 2015/2366).
Niedopuszczalne działanie przedsiębiorcy, stanowi stosowanie środków technicznych w celu blokowania lub ograniczania dostępu do interfejsu internetowego, z uwagi na przynależność państwową klienta, miejsce jego zamieszkania lub miejsce prowadzenia działalności. Zabronione będzie także automatyczne przekierowanie do innej wersji interfejsu (np. pod względem języka, układu itp.), niż ta do której dostęp usiłował uzyskać klient.
Istotne jest, że handlowiec nie będzie zobowiązany do oferowania dostawy do państwa klienta, w przypadku, gdy w ramach standardowej oferty nie zapewnia takiej usługi.
Rozwiązania sugerowane w Rozporządzeniu, spełniają wymogi proporcjonalności. Unijny prawodawca nie wprowadził obowiązku zapewnienia ww. standardów dla wszystkich przedsiębiorców, oferujących internetowy zakup towarów lub świadczenia usług. Regulacja ta dotyczy bowiem tylko takich podmiotów, które oferują sprzedaż towarów lub usług w wielu krajach wspólnoty. Natomiast, w celu realizacji dyrektywy swobodnego przepływu towarów lub usług, jako niedopuszczalne uznaje się zakaz zakupu towaru przez klienta z innego państwa wspólnoty. W konsekwencji, należy stwierdzić, że Rozporządzenie nie będzie miało dotkliwych konsekwencji dla tzw. małych przedsiębiorców, oferujących zakup towarów lub usług za pomocą stron internetowych.
Jak regulacja unijna wpłynie na przedsiębiorców? Z pewnością, będzie wiązać się z koniecznością stosownych zmian w regulaminach sprzedaży. Konieczne mogą okazać się również zmiany w rozwiązaniach technicznych stron internetowych przedsiębiorców. Wynika to z zakazu automatycznego przekierowania, a także z koniecznością zapewnienia „łatwego dostępu” do pierwotnej wersji interfejsu internetowego. Weryfikacji ulec będą musiały także ceny za oferowane towary lub usługi. Rozporządzenie, zabrania przedsiębiorcom stosowanie odmiennych cen za oferowane usługi lub towary, w zależności od państwa z którego klient pochodzi.
Z perspektywy klienta, sugerowane rozwiązania zasługują na aprobatę. Przede wszystkim, klienci będący jednocześnie konsumentami, będą mieli pewność, że cena za bilet lotniczy czy rezerwację hotelu, będzie taka sama, jak ta oferowana klientom pozostałych państw unijnych.
Mimo, iż proponowane w Rozporządzeniu regulacje, należy ocenić jako korzystne, to jednak zakres ich zastosowania, będzie w znacznym stopniu ograniczony. Przepisy Rozporządzenia nie będą miały zastosowania do towarów lub usług, chronionych na postawie przepisów prawa autorskiego (przykładowo: e-booków, muzyki, filmów). Jednakże kwestia geoblokowania związana z towarami lub usługami objętymi ochroną prawa autorskiego, została uregulowana w rozporządzeniu unijnym, obowiązującym od 20 marca 2018 r.
Zgodnie z Rozporządzeniem Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/112 z dnia 14 czerwca 2017 r. w sprawie transgranicznego przenoszenia na rynku wewnętrznym usług online w zakresie treści, nabywając określoną usługę w kraju swego zamieszkania, klient musi mieć możliwość korzystania z niej również w innym kraju członkowskim UE. W praktyce dotyczy to w szczególności tzw. serwisów streamingowych. Regulacja ta, stanowi odpowiedź prawodawcy na uciążliwe ograniczenia związane z korzystaniem z ww. serwisów w krajach UE. Klient, wykupując dostęp np. do platformy oferującej słuchanie muzyki online, nie nie mógł odsłuchać utworów, do których dostęp posiadał w kraju swego zamieszkania.
Podsumowując, najnowsze regulacje unijne, zmierzają do zapewnienia rzeczywistego swobodnego dostępu do usług i towarów, oferowanych w Internecie, we wszystkich krajach wspólnoty. Regulacje te trzeba ocenić jako ze wszech miar potrzebne. Jednakże, niewątpliwie będą wiązały się z koniecznością wprowadzenia stosownych zmian w dotychczasowej działalności dużych podmiotów, oferujących towary lub usługi w wielu krajach UE.
Wejście w życie Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie blokowania geograficznego oraz innych form dyskryminacji ze względu na przynależność państwową klientów, ich miejsce zamieszkania lub miejsce prowadzenia działalności na rynku wewnętrznym oraz w sprawie zmiany rozporządzenia (WE nr 2006/2004 i dyrektywy 2009/22/WE), planuje się na ostatni kwartał 2018 roku.