Dozwolony zakres kontroli Pracowników przez Pracodawcę a godność pracownika
Obowiązek poszanowania godności człowieka wynika wprost z Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej, która stanowi, iż przyrodzona i niezbywalna godność człowieka jest źródłem wolności i praw człowieka, a do obowiązków władz publicznych należy jej ochrona.
Polskim prawo nie definiuje wprost pojęć dóbr osobistych, czy godności, jednak Ustawodawca uregulował kwestie związane z ich ochroną w Kodeksie cywilnym, a także w Kodeksie pracy. Zgodnie z art. 111 Kodeksu Pracy pracodawca jest zobowiązany szanować godność i inne dobra osobiste pracownika. Piśmiennictwo wskazuje, iż niniejszy artykuł jest „innym przepisem” w rozumieniu art. 23 Kodeksu cywilnego. Oznacza to, iż ochronę dóbr osobistych pracownika regulują art. 23 i 24 Kodeksu cywilnego oraz w/w przepisy Kodeksu pracy, przy czym minimum ochrony wyznaczają przepisy Kodeksu cywilnego.
Do katalogu dóbr osobistych pracowników, które podlegają ochronie, należy przede wszystkim zaliczyć: godność (cześć), prywatność, życie i zdrowie, wolność i nietykalność, wolność sumienia (przekonań) oraz wolność twórczości uprawianej w związku z zatrudnieniem. Niniejszy katalog jest otwarty, co oznacza, iż w każdym czasie mogą się pojawić nowe dobra uznane przez Ustawodawcę, orzecznictwo i doktrynę, takie jak „indywidualne bhp”, „tajemnica zarobków” i inne.
Pracodawca nie może zapominać o obowiązku poszanowania godności pracownika, który nakłada na niego Kodeks Pracy. Zgodnie bowiem z Art. 111 Kodeksu Pracy Pracodawca jest obowiązany szanować godność i inne dobra osobiste pracownika. Poszanowanie „godności pracowniczej” wymaga od pracodawcy odnoszenia się w stosunku do pracownika z szacunkiem i liczenia się z jego poczuciem własnej godności i wartości osobistej. Pracodawca nie może w sposób poniżający odnosić się do podwładnych i należy wymagać od niego, iż jego zachowanie w każdym czasie będzie stosowne i kulturalne. Przy ocenie naruszenia godności należy mieć na uwadze nie tylko subiektywne odczucie osoby, która doświadczyła poniżenia ze strony pracodawcy, ale także trzeba mieć na uwadze, czy dane zachowanie spotkałoby się z akceptacją społeczną.
Powszechnie wiadomo, iż część pracodawców przeprowadza kontrolę korespondencji mailowej Pracowników, monitoring miejsca pracy oraz nagrywa rozmowy telefoniczne, zatem czy sam fakt, iż pracodawca daje pracownikowi swój sprzęt upoważnia go do kontrolowania i sprawdzania sposobu, w jaki jest on wykorzystywany i czy takie działania nie naruszają godności pracownika?
Pracodawca zatrudniając pracownika i powierzając mu jako narzędzie pracy służbowy telefon czy komputer, udostępnia swoją własność i ma prawo oczekiwać, iż będą one wykorzystywane zgodnie z ich przeznaczeniem, tj. do wykonywania obowiązków pracowniczych. Zgodnie z rozpowszechnionym stanowiskiem doktryny: „E-maile generowane w ramach służbowego konta mailowego stanowią oficjalną korespondencję związaną z działalnością pracodawcy, ma on więc prawo wglądu w treść tej korespondencji” (Kwiatkowska Halina, Służbowe skrzynki e-mailowe to własność pracodawcy, Rzeczposp. PCD.2008.1.8, LEX). Zatem korespondencja służbowa jest prowadzona w imieniu pracodawcy oraz z adresu firmowego, którego właścicielem jest zatrudniający, a wiec Pracodawca może kontrolować zawartość służbowego komputera oraz zgromadzonej w nim poczty. Pracodawca powinien jednak poinformować pracowników o możliwości kontroli korespondencji w regulaminie pracy lub układzie zbiorowym pracy, czy w osobnej informacji. Jeśli zaniecha obowiązku uprzedzenia podwładnych, musi się liczyć z odpowiedzialnością za naruszenie dóbr osobistych pracownika.
Sam fakt, iż pracownik korzysta z firmowego sprzętu, w żadnej mierze nie upoważnia Pracodawcy do przeglądania jego prywatnej korespondencji, gdyż to narusza prywatność pracownika. Takie stanowisko wyraził Europejski Trybunał w wyroku z 3 kwietnia 2007 r. w sprawie Copland przeciwko Wielkiej Brytanii (no. 62617/00). ETS uznał, że pracodawca może monitorować podwładnych. Kontrola nie powinna jednak naruszać art. 8 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, który stanowi, że każdy ma prawo do poszanowania swojego życia prywatnego i rodzinnego, mieszkania oraz korespondencji.
W stosunkach pracowniczych, jak i w każdych innych relacjach międzyludzkich trzeba kierować się prostą zasadą, która mówi, iż należy traktować innych tak, jakbyśmy my chcieli być traktowani.